Kinh doanh đa cấp MLM là gì? Thực trạng tại Việt Nam và cách thành công

Kinh doanh đa cấp (MLM – Multi-Level Marketing) là một hình thức kinh doanh phổ biến trên thế giới cũng như tại Việt Nam trong những năm gần đây.

Vậy kinh doanh MLM là gì? Kinh doanh đa cấp mang lại cơ hội làm giàu hay chỉ là lừa đảo? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp các thắc mắc về kinh doanh MLM, phân tích thực trạng tại Việt Nam và chia sẻ cách thành công trong lĩnh vực này.

Khái niệm về kinh doanh MLM là gì?

Kinh doanh đa cấp (MLM) là mô hình kinh doanh trong đó người tham gia (gọi là nhà phân phối) được hưởng hoa hồng dựa trên doanh số bán hàng của bản thân và của những người mà họ giới thiệu vào mạng lưới.

Cụ thể:

• Nhà phân phối bán sản phẩm và được hoa hồng dựa trên doanh số bán hàng của cá nhân.
• Nhà phân phối được khuyến khích tìm kiếm và giới thiệu thêm người vào mạng lưới. Khi những người tham gia mới này bán được hàng, nhà phân phối sẽ được hưởng hoa hồng dựa trên doanh số bán hàng của họ.
• Những người tham gia mới cũng có thể tiếp tục giới thiệu thêm người vào mạng lưới để tạo thành cấp dưới của họ. Khi cấp dưới bán được hàng, họ cũng sẽ được chia hoa hồng từ doanh số đó.

Như vậy, cơ cấu hoa hồng theo nhiều tầng cấp là đặc điểm cốt lõi của mô hình kinh doanh đa cấp. Thu nhập của nhà phân phối phụ thuộc lớn vào khả năng xây dựng đội nhóm và doanh số bán hàng của cả tập thể.

Kinh doanh đa cấp: Cơ hội hay rủi ro?

Kinh doanh đa cấp vừa có cơ hội lẫn rủi ro:

Cơ hội

• Thu nhập cao: Nhờ cơ cấu hoa hồng nhiều tầng cấp, nhà phân phối đa cấp có cơ hội thu nhập cao nếu xây dựng được đội nhóm lớn và bán được nhiều sản phẩm.
• Thời gian linh hoạt: Nhà phân phối có thể làm việc theo thời gian linh hoạt, không bị ràng buộc bởi giờ giấc, địa điểm như các công việc khác.
• Khởi nghiệp với vốn ít: Không cần vốn lớn, chỉ cần mua một số sản phẩm ban đầu là có thể bắt đầu kinh doanh.
• Phát triển kỹ năng: Rèn luyện tính tự giác, kỹ năng giao tiếp, thuyết trình, xây dựng đội nhóm.

Rủi ro

• Sản phẩm kém chất lượng: Một số công ty đa cấp cung cấp sản phẩm không được kiểm chứng chất lượng, hiệu quả.
• Doanh thu không ổn định: Thu nhập của nhà phân phối phụ thuộc nhiều yếu tố khó dự đoán như thị trường, khả năng bán hàng.
• Áp lực tuyển người: Để duy trì doanh thu, nhà phân phối phải liên tục tuyển thêm người mới gia nhập, tốn nhiều thời gian và công sức.
• Chi phí ban đầu: Phải chi trả một khoản phí khá lớn để tham gia và phải liên tục mua sản phẩm demo.
• Tranh chấp pháp lý: Một số công ty đa cấp bị cáo buộc hoạt động lừa đảo, vi phạm pháp luật.

Nhìn chung, kinh doanh đa cấp vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất định. Người tham gia cần tìm hiểu kỹ, lựa chọn công ty uy tín, tránh tin theo quảng cáo có phần thổi phồng thực tế.

Thực trạng kinh doanh đa cấp tại Việt Nam

Tại Việt Nam, kinh doanh đa cấp bắt đầu phát triển từ những năm 2000. Theo số liệu thống kê:

• Tổng doanh thu toàn ngành đa cấp tại Việt Nam năm 2020 ước đạt 45.000 tỷ đồng.
• Số lượng nhà phân phối đa cấp tại Việt Nam khoảng 2-4 triệu người. Trong đó 90% là phụ nữ.
• Một số công ty đa cấp lớn tại Việt Nam như Amway, Herbalife, Avon, Mary Kay, Tupperware…

Tuy nhiên, kinh doanh đa cấp tại Việt Nam cũng gặp phải một số vấn đề:

• Nhiều công ty đa cấp bị cáo buộc lừa đảo, bán hàng khống để đạt thành tích cao.
• Một số công ty đa cấp không có giấy phép hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.
• Chất lượng sản phẩm không được kiểm soát, đánh giá đúng mức.
• Thu nhập của hầu hết nhà phân phối đa cấp khá thấp, chỉ đủ chi phí hoạt động.

Nhìn chung, hoạt động kinh doanh đa cấp tại Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Chính phủ cần có quy định quản lý chặt chẽ hơn để đảm bảo hoạt động lành mạnh, tránh các hành vi lừa đảo, vi phạm pháp luật.

Làm giàu từ kinh doanh đa cấp: Thành công hay thất bại?

Việc làm giàu từ kinh doanh đa cấp có thể thành công hay thất bại tùy thuộc vào nhiều yếu tố:

Thành công khi:

• Chọn công ty đa cấp uy tín, có sản phẩm chất lượng tốt.
• Có kỹ năng bán hàng và thuyết trình tốt.
• Có khả năng xây dựng và quản lý đội nhóm hiệu quả.
• Chăm chỉ, nhiệt tình, sẵn sàng bỏ thời gian và công sức cho công việc.
• Sử dụng các kênh truyền thông mạng xã hội để quảng bá rộng rãi.
• Xây dựng uy tín cá nhân để thu hút người tham gia.

Thất bại khi:

• Tham gia công ty đa cấp không uy tín, sản phẩm kém chất lượng.
• Không có kỹ năng bán hàng và giao tiếp.
• Không kiên trì, dễ nản chí bỏ cuộc.
• Bị áp lực phải tuyển thêm người mới liên tục.
• Chi phí hoạt động lớn nhưng thu nhập thấp.
• Bị lừa đảo, mất tiền oan khi tham gia các đường dây đa cấp bất hợp pháp.

Nhìn chung, khả năng thành công còn phụ thuộc rất nhiều vào năng lực và đạo đức của bản thân nhà phân phối. Số người thực sự làm giàu nhờ đa cấp còn khá hạn chế.

Những lợi ích của kinh doanh đa cấp

Mặc dù tiềm ẩn nhiều rủi ro, kinh doanh đa cấp vẫn có một số lợi ích nhất định nếu biết cách tận dụng:

• Cơ hội thu nhập cao nếu xây dựng được đội nhóm lớn.
• Làm chủ thời gian, không bị giới hạn bởi giờ giấc, địa điểm.
• Phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau, kể cả người ít vốn, những người nhàn rỗi, nội trợ…
• Rèn luyện được kỹ năng giao tiếp, thuyết trình, xây dựng đội nhóm.
• Được tham gia các chương trình đào tạo, gala, hội nghị thưởng thực do công ty tổ chức.
• Cơ hội đi du lịch trong và ngoài nước khi đạt mức doanh số nhất định.
• Mua được sản phẩm của công ty với giá ưu đãi dành cho nhà phân phối.

Tuy vậy, các lợi ích trên chỉ có thể đạt được nếu tham gia công ty đa cấp uy tín, có tính pháp lý và hoạt động minh bạch.

Cách phân biệt kinh doanh đa cấp và mô hình kinh doanh truyền thống

Để phân biệt kinh doanh đa cấp và mô hình kinh doanh truyền thống, có thể dựa vào một số điểm khác biệt chính sau:

Nhìn chung, kinh doanh đa cấp tập trung vào việc mở rộng mạng lưới nhân viên để tăng doanh số, trong khi kinh doanh truyền thống chú trọng nhiều hơn vào chất lượng sản phẩm/dịch vụ.

Những sai lầm phổ biến khi kinh doanh đa cấp

Khi tham gia kinh doanh đa cấp, nhiều người mắc phải những sai lầm sau:

• Tham gia công ty đa cấp không rõ ràng, thiếu tính pháp lý.
• Bỏ việc làm ổn định để nhảy sang đa cấp chỉ vì tham vọng lợi nhuận cao.
• Chủ quan nghĩ rằng đa cấp là công việc dễ dàng, chỉ cần mời thêm người là có hoa hồng.
• Không tìm hiểu kỹ về sản phẩm trước khi bán hàng.
• Áp lực bạn bè, người thân tham gia để lấy hoa hồng.
• Vay mượn tiền hoặc đầu tư quá nhiều vốn ban đầu một cách liều lĩnh.
• Tập trung vào việc mở rộng quy mô chứ không chú trọng năng lực bán hàng.
• Không lường trước được chi phí vận hành, dễ rơi vào tình trạng lỗ vốn.

Để tránh những sai lầm đáng tiếc, cần tìm hiểu thật kỹ trước khi tham gia, lập kế hoạch kinh doanh chi tiết và hợp lý.

Các chiến lược thành công trong kinh doanh đa cấp

Để thành công trong kinh doanh đa cấp, nhà phân phối cần áp dụng các chiến lược sau:

• Lựa chọn công ty uy tín: Điều kiện tiên quyết là phải tham gia công ty có uy tín, sản phẩm chất lượng.
• Rèn kỹ năng bán hàng: Phải thực sự tin tưởng và am hiểu sản phẩm để có thể giới thiệu thuyết phục.
• Đa dạng hóa phương thức bán hàng: Sử dụng mạng xã hội, quảng cáo trực tuyến để mở rộng khách hàng tiềm năng.
• Chăm sóc khách hàng và đội nhóm: Giữ mối quan hệ tốt, thường xuyên tương tác, hỗ trợ mạng lưới cấp dưới.
• Duy trì động lực: Đặt mục tiêu rõ ràng, tự thưởng cho bản thân khi đạt mốc quan trọng.
• Quản lý tài chính hiệu quả: Cân đối thu chi, tái đầu tư lợi nhuận một cách khôn ngoan.

Bí quyết để thành công trong kinh doanh đa cấp

Để thành công trong lĩnh vực đa cấp, nhà phân phối cần lưu ý các bí quyết sau:

• Xây dựng niềm tin và sức hút cá nhân thông qua uy tín, kiến thức và kỹ năng giao tiếp.
• Chủ động mở rộng mối quan hệ với nhiều đối tượng, không chờ người giới thiệu.
• Có thái độ tích cực, nhiệt tình chia sẻ về cơ hội kinh doanh chứ không áp đặt.
• Kiên nhẫn hướng dẫn, đào tạo những thành viên mới tham gia.
• Thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn để nâng cao trình độ cho đội nhóm.
• Sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, khen ngợi và động viên các thành viên.
• Biết cách cân bằng giữa công việc và cuộc sống, không bị áp lực quá sức.

Tầm quan trọng của đạo đức trong kinh doanh đa cấp

Đạo đức kinh doanh có vai trò vô cùng quan trọng trong lĩnh vực đa cấp. Nhà phân phối cần:

• Trung thực trong mọi giao dịch, không cường điệu quảng cáo hay bán hàng khống.
• Minh bạch về thu nhập, không đưa thông tin sai lệch để lôi kéo người tham gia.
• Tôn trọng khách hàng, không ép buộc hay lừa dối khách hàng tham gia.
• Tuân thủ quy định của pháp luật và công ty đa cấp.
• Không nói xấu các đối thủ cạnh tranh để thu hút khách hàng.
• Sẵn sàng giải quyết khiếu nại của khách hàng một cách thỏa đáng.
• Đối xử công bằng, tôn trọng mọi đồng nghiệp và đối tác.

Chỉ khi đặt lợi ích của khách hàng và đồng nghiệp lên trên lợi ích cá nhân, nhà phân phối mới có thể phát triển bền vững trong lĩnh vực đa cấp.

Kết luận

Kinh doanh đa cấp là mô hình kinh doanh tiềm ẩn cả cơ hội và thách thức đối với người tham gia. Để thành công, nhà phân phối cần có sự am hiểu sâu sắc về sản phẩm” tinh thần kinh doanh chuyên nghiệp và khả năng xây dựng mối quan hệ.

Đặc biệt, việc tuân thủ đạo đức, tránh những hành vi lừa dối, ép buộc là yếu tố then chốt để phát triển bền vững. Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích để bạn đọc có cái nhìn khách quan, toàn diện hơn về kinh doanh đa cấp.